10 mẹo dưới đây sẽ giúp bạn rèn luyện thói quen suy nghĩ, nâng cao trình độ và tiến gần hơn đến chiến thắng trong mỗi ván cờ vua.
1. Nắm Vững Những Nguyên Tắc Cơ Bản
- Nắm vững các nước cờ đặc biệt: Cần phải hiểu nước bắt tốt qua đường, hay nhập thành, trước khi học cách nguyên tắc nào khác.
- Kiểm soát trung tâm: Các ô trung tâm (e4, d4, e5, d5) là chìa khóa để chiếm lợi thế. Hãy sử dụng các quân Tốt và quân Mã để kiểm soát khu vực này ngay từ đầu.
- Phát triển quân nhanh: Đưa các quân chủ lực như Tượng, Mã, và Hậu vào vị trí chiến lược để tạo áp lực lên đối thủ.
- Bảo vệ Vua: Nhập thành sớm để đảm bảo an toàn cho Vua của bạn và tạo liên kết giữa các quân Xe.
Tất nhiên các bạn đừng quên đọc kỹ và ghi nhớ luật cờ vua trước khi chơi.
2. Luôn Lên Kế Hoạch
- Đừng thực hiện nước đi một cách ngẫu nhiên. Mỗi nước cờ cần phục vụ cho một mục tiêu, chẳng hạn như kiểm soát vị trí, tạo ra mối đe dọa chẳng hạn như đuổi quân đối thủ không có bảo vệ hay tấn công thành, hoặc củng cố hàng phòng thủ.
- Hãy đặt câu hỏi trước mỗi nước đi: “Nước đi này giúp mình đạt được gì? Đối thủ sẽ phản ứng ra sao?”
- Nếu có thời gian, luôn xét những phương án tốt nhất cho nước cờ tiếp theo. Có thể chọn ra 3 nước cờ khả thi, rồi phân tích từng biến.
3. Đừng Đánh Mất Lợi Thế Vật Chất
- Mỗi quân cờ đều có giá trị riêng:
- Tốt = 1 điểm
- Mã/Tượng = 3 điểm
- Xe = 5 điểm
- Hậu = 9 điểm
- Đừng thí quân cờ trừ khi bạn nhận lại lợi ích lớn hơn hoặc đạt được vị trí chiến lược vượt trội. Và ngược lại, sẵn sàng thí quân cờ nếu bạn có thể bắt lại được quân mạnh hơn của đối thủ, để chiếu hết, hoặc đơn giản là để chiếm giữ những vị trí then chốt trên bàn cờ. Khả năng thí quân có thể là một thước đo đánh giá trình độ kỳ thủ.
4. Tập Trung Vào Kế Hoạch Của Đối Thủ
- Luôn đặt mình vào vị trí của đối phương để dự đoán nước đi tiếp theo. Hãy tự hỏi: “Mục tiêu của họ là gì? Làm cách nào để ngăn chặn kế hoạch đó?”
- Việc đọc được ý định của đối thủ sẽ giúp bạn luôn đi trước một bước.
- Khi đã quen với cách nghĩ như vậy, các bạn có thể tiếp tục đặt vấn đề rằng nếu mình đi nước này, phương án đáp trả tốt nhất của đối thủ là gì. Đừng bao giờ đi những nước cờ yếu nhưng mang tính “giăng bẫy”, mà bạn chờ đợi đối phương mắc sai lầm. Vì nếu đối thủ tìm ra nước tốt hơn, bạn sẽ rơi vào thế yếu. Nhưng tất nhiên cũng có trường hợp bạn có thể giăng bẫy đối thủ như khi đánh cờ chớp, hoặc khi gần cạn thời gian.
5. Khai Thác Điểm Yếu
- Tìm kiếm các điểm yếu trong thế cờ của đối thủ, như quân cờ không được bảo vệ, Vua bị hở, hay cấu trúc Tốt bị phá vỡ.
- Tấn công trực diện vào những điểm yếu này để tạo lợi thế.
6. Rèn Luyện Kỹ Năng Tàn Cuộc
- Nhiều ván cờ được quyết định trong tàn cuộc. Hãy học cách sử dụng Vua, Xe, và Tốt hiệu quả để chuyển hóa lợi thế thành chiến thắng.
- Nắm vững các thế cờ cơ bản như chiếu hết bằng Xe, Tốt phong cấp, và các thế cờ hòa.
- Bạn có biết Magnus Carlsen được coi là kỳ thủ đánh tàn hay nhất lịch sử. Bởi hầu hết ván đấu giữa các cao thủ cần đi đến tàn cuộc. Ở đó, khả năng đánh tàn tốt hơn sẽ là một lợi thế. Với kỳ thủ phong trào, kỹ năng ở khai cuộc và trung cuộc có thể sẽ giúp ích nhiều hơn là tàn cuộc. Tuy nhiên, đừng bỏ sót các thế tàn cuộc cơ bản.
7. Thực Hành Thường Xuyên
- Chơi cờ với đối thủ mạnh hơn để học hỏi kinh nghiệm.
- Sử dụng các ứng dụng hoặc phần mềm cờ vua để giải các thế cờ khó, cải thiện khả năng tính toán.
- Đọc các bài bình luận cờ vua, hoặc các kênh phân tích cờ vua để nâng cao trình độ.
8. Giữ Tâm Lý Ổn Định
- Đừng hoảng loạn nếu mất quân hay rơi vào tình huống bất lợi. Nhiều ván cờ lật ngược tình thế nhờ sự bình tĩnh và kiên nhẫn. Trừ khi bạn đánh với máy, đối thủ luôn có thể mắc sai lầm.
- Hãy tận dụng thời gian suy nghĩ để đưa ra nước đi tối ưu nhất. Nhưng tất nhiên cũng nên kiểm soát thời gian hợp lý cho từng nước đi. Chẳng hạn một ván đấu chỉ có 3 phút thì không nên nghĩ quá 1 phút cho 1 nước cờ. Điều này ngay cả những cao thủ cũng thường xuyên mắc sai lầm về phân bổ thời gian trong ván đấu, như Alexander Grischuk.
9. Nghiên Cứu Các Khai Cuộc
- Học một vài khai cuộc phổ biến với nước 1.e4 như Khai cuộc Tây Ban Nha hay còn gọi là Ruy-Lopez (1.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5) hoặc Phòng Thủ Sicilian (1.e4 c5) để tự tin trong giai đoạn mở màn. Những cuộc như vậy gọi là khai cuộc mở hoặc nửa mở, giúp kỳ thủ triển khai quân tương đối dễ dàng, nhưng tất nhiên với đối thủ cũng vậy.
- Các kỳ thủ đỉnh cao Việt Nam chịu ảnh hưởng lớn từ trường phái cờ vua Xô Viết, vì thế họ thường chọn nước đầu tiên là 1.d4, với những khai cuộc thường gặp như Gambit Hậu (được Lê Quang Liêm sử dụng nhiều thời mới nổi lên), London System (sở trường của Lê Tuấn Minh hiện tại). Khai cuộc như vậy còn gọi là khai cuộc kín, vì các bạn mới chơi có thể sẽ cảm thấy bí một chút trong cách triển khai quân, nhưng hãy kiên nhẫn vì đối thủ cũng sẽ cảm thấy như vậy.
- Khi mới chơi, tránh học quá nhiều khai cuộc mà không hiểu ý nghĩa chiến lược đằng sau các nước đi. Tốt nhất chỉ nên học một đến hai khai cuộc cho trắng, và vài cách phòng thủ khi cầm quân đen.
10. Học Từ Sai Lầm
- Sau mỗi ván cờ, hãy xem lại các nước đi để nhận ra sai lầm và cải thiện. Nhiều kỳ thủ chuyên nghiệp tiến bộ nhanh nhờ phân tích các ván đấu của mình.
- Nếu các bạn quá
Kết Luận
Không có “chiêu thức thần thánh” nào để luôn thắng trong cờ vua. Tuy nhiên, bằng cách áp dụng những mẹo trên, bạn sẽ từng bước cải thiện khả năng và tăng tỷ lệ chiến thắng. Cờ vua không chỉ là một trò chơi mà còn là một hành trình học hỏi không ngừng. Hãy kiên nhẫn và tận hưởng niềm vui trên bàn cờ!